Geçtiğimiz günlerde meclisten geçen internet yasası hakkında bilinmesi gerekenler! Yeni yasada neler var? Artık neler yasak neler serbest? İnternet sansüründe bilinmeyenler haberimizin detayında...
Beş bölümden oluşan tasarının internetle ilgiliyasakları içeren tartışmalı dördüncü bölümününGenel Kurul’daki görüşmeleri tamamlandı. Sonbölümüyle ilgili görüşmeler de tamamlandığında yasa Cumhurbaşkanı’nın onayına sunulacak. Bu düzenlemelerle Türkiye’nin internet alanında Çin, İran ve Suudi Arabistan’la aynı kulvara girdiğini savunan muhalefet sözcüleri, yeni kurulacak ve yasakları uygulayacak olan Erişim Sağlayıcıları Birliği’ni de “kiralık katil” olarak nitelediler. Muhalefetin maddeleri çıkarma ve değişiklik önergeleri AK Partililerin oylarıyla reddedildi.
HAKİME GİTMEDEN YASAKTasarının kabul edilen maddelerine göre internet ortamında özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia eden kişiler, mahkeme yerine doğrudan TİB’e başvurabilecek. TİB, yayının engellenmesine karar verirse uygulanmak üzere derhal Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne bildirecek.Erişim sağlayıcı durdurma kararını en geç 4 saat içinde yerine getirecek. Erişimin engellenmesi, özel hayatın gizliliğinin ihlal eden yayın, kısım, bölüm, resim, video ile ilgili içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla uygulanacak. Bu talep 24 saat içinde sulh ceza hakimine götürülecek. Özel hayatın gizliliğinin ihlaline bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde doğrudan TİB Başkanı’nın emri üzerine erişim engellenecek. Bu acil uygulamada hakim kararı aranmayacak.
BÜTÜN SİTEYE ENGELHakim, yalnızca kişilik hakkının ihlalinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle kararını verebileceği gibi, zorunlu hallerde internet sitesinde yapılan yayının tümüne yönelik erişimi engelleyebilecek. DNS tabanlı engellemenin yanı sıra, URL ve IP tabanlı engelleme ile engelleme yöntemleri genişletilecek. URL bazlı engelleme daha çok Çin, İran ve Suudi Arabistan’da uygulanan bir yöntem olarak biliniyor.
TÜM BİLGİLER TİB’Eİçerik sağlayıcı, TİB’in talep edeceği tüm bilgileri TİB’e verecek ve TİB’in talep ettiği tüm tedbirleri almakla yükümlü olacak. Acil kararlar dışında internet sitelerine engelleme öncesi uyar-kaldır mekanizması işletilecek. Erişimin engellenmesine dair kararları birlik uygulayacak. Zorunlu haller dışında TİB ve mahkeme kararları birlik üzerinden uygulanacak. Yurt içinde ve yurt dışında faaliyet yürütenlere internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve sayfadaki e-mail adresleri kullanılarak tebligat yapılacak. E-posta aracılığıyla içeriklerin kaldırılması talep edilebilecek.
İKİ YIL ARŞİV ŞARTIYer sağlayıcı, yer sağladığı hukuka aykırı içeriği, haberdar edilmesi halinde yayından çıkarmakla yükümlü olacak. Yer sağlayıcı, yer sağladığı hizmetlere ilişkin trafik bilgilerini bir yıldan az ve iki yıldan fazla olmamak üzere saklamakla ve bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü ve gizliliğini sağlamakla yükümlü olacak. Erişim sağlayıcı, erişimin engellenmesi kararı verilen yayınlarla ilgili olarak alternatif erişim yollarını engelleyici tedbirleri almakla da yükümlü olacak.
TİB başkanı doğrudan erişimin engellenmesine karar verebilecekÖzel hayatın gizliliğinin ihlaline bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, doğrudan TİB başkanının emri üzerine erişim engellenebilecek. Bu karara karşı sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilecek.
Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar kurumlarının, hakim ve savcılar ise kendi muvafakati ile geçici olarak TİB emrinde görevlendirilebilecek.
TİB personelinin, kanunlar kapsamındaki görevlerini yerine getirirken görevin niteliğinden doğan ya da görevin ifası sırasında işledikleri iddia olunan suçlardan dolayı haklarında cezai soruşturma yapılması, Telekominikasyon İletişim başkanı için ilişkili bakanın, diğer personel için ise kurum başkanının iznine bağlı olacak.
Özel bilgi ve ihtisas gerektiren konularda TİB sözleşömeli personel çalıştırabilecek.
Siber Güvenlik Kurulu oluşturulacakSiber güvenlikle ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından alınacak önlemleri belirlemek, hazırlanan plan, program, rapor, usul, esas ve standartları onaylamak ve bunların uygulanmasını ve koordinasyonunu sağlamak amacıyla Siber Güvenlik Kurulu kurulacak.
İnternet üzerinden faaliyetleri yurt içinden ya da yurt dışından yürütenlere, internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden elektronik posta veya diğer iletişim araçları ile bildirim yapılabilecek. Özel öğretim kurumlarında, harp ve vazife malulü sayılanların ilk ve ortaöğretim çağındaki çocukları ile haklarında korunma, bakım ve barınma kararı verilen çocuklara öncelik tanınacak. Tasarının 5. Bölümü üzerinde görüşmelere geçildi.
TİD Yönetim Kurulu Üyesi Gökhan Ahi, TBMM’deki kanun teklifiyle internete çok ağır sansür getirilmek istendiğini belirterek, “Bu yasakların dünyada benzeri yok” dedi
İnternetteki “sakıncalı içeriklerin” acil şekilde kaldırılmasını düzenleyen kanun teklifi üzerindeki tartışmalar giderek büyüyor. Teklifin bu haliyle kanunlaşması halinde, “dünyada eşi benzeri görülmemiş bir sansür” uygulamasının başlayacağını belirten Tüm İnternet Derneği (TİD) Yönetim Kurulu Üyesi Gökhan Ahi, “Bu yasaklar Rusya, Çin ve Ortadoğu ülkelerinde bile yok. Bu konuda detaylı bir çalıştay hazırlıyoruz” dedi.
Teklif yasalaşırsa, internetteki sakıncalı içerik Ulaştırma Haberleşme ve Denizcilik Bakanlığı kararıyla 4 saat içinde, mahkeme kararıyla 24 saat içinde kaldırılacak. Sitelerin yetki belgesi alması zorunlu olacak. Sitelere girenlerin bilgileri iki yıl saklanacak.
Kanun teklifinin internet dünyasını nasıl şekillendireceğini, internet servis sağlayıcılarını birarada toplayan Tüm İnternet Derneği’nin Yönetim Kurulu Üyesi Gökhan Ahi’ye sorduk...
Kanun teklifini nasıl değerlendiriyorsunuz?Sektör temsilcilerine ve doğrudan etkilenecek kesimlere sorulmadan yapılan yasa çalışmalarına genelde karşıyız. Yapılmak istenen değişikliklerin yürütme organlarınca keyfi olarak uygulanma riskine dikkat çekmek gerek. Detaylı bir bildiri yayınlayacağız.
Öngörülen düzenlemelerin dünyada örneği var mı?Getirilecek düzenlemelerin benzeri başka bir ülkede yok. Ama değişik tarz ve yaklaşımlarda, Rusya, Çin ve bazı Ortadoğu ülkelerinde yakın uygulamalar görülebiliyor.
‘İnternete ruhsat geliyor’Yetki belgesi zorunluluğu nedir?Gereksiz bir prosedür. Halihazırda, yer sağlayıcılar TİB’den faaliyet belgesi alabiliyor. Bu bir nevi bildirimdir. Tasarıda zorunlu tutulması, ruhsatlandırmadır. İnternet ruhsatlandırılacak bir yapı değil.
Ziyaretçi bilgisi saklamak gerekli mi?Trafik verisi tutulması gerekir, ancak verilerinin nasıl ve ne şekilde saklanacağı, süre geçince silinip silinmeyeceği belli değil. Kişisel veri olan bu verileri koruyan bir kanun da henüz yoktur.
‘Yürütmenin yargıya müdahalesi’İçerik kaldırılması nasıl olmalı?Hızlı bir yargılama yapılması gerek. Ancak, hakimlerin dosyaları yeterince incelemediğini düşünüyoruz. Ayrıca bakanlık ve TİB de içerik engelleyebilecek. Özgürlüklerin kısıtlanması ancak ve ancak kanunla ve mahkeme kararıyla olabilir. Bu düzenleme yürütmenin yargıya müdahalesidir.
Tekzip, uygulanabilir bir düzenleme mi?“Uyar - kaldır” uygulaması yargıyla başarılı bir şekilde yürüyordu. Doğrudan mahkemeye gidilmesi mahkemelerin iş yükünü artıracak. Ayrıca mahkeme kararları yurtdışı firmalarca uygulanmayabilir.
Diğer ülkeler “elektronik istismarı” önlemek için hangi tedbirleri alıyor?
Gelişmiş ülkelerde, “uyar - kaldır” yöntemi kullanılıyor. Çocukları korumaksa aile ve okulun görevi. Devlet yasal sınırları çiziyor, hangi içeriğin uygun olup olmadığına karar vermiyor.
‘Hız düşecek, fatura şişecek’İnternet servis sağlayıcılarının, IP tabanlı kısıtlama ve adres tabanlı engellemeye dönük yaklaşımları nedir?Her ikisi de hiçbir şekilde iyi değil. Sektör de bu tür yöntemlere sıcak bakmıyor. Zira, bu tür yöntemler sektöre zaman, eleman ve kaynak konusunda ek bir yük getirecek, orta vadede ise bu ek masraflar internet kullanıcısının faturasına yansıyacaktır.
Ayrıca bu tür teknikler herhangi bir şekilde kötüye kullanıma açık ortamlar yaratıyor. Böyle bir durumda internet erişim hızının düşmesi de sözkonusu olabilir.
‘Otosansür başlayacak’Teklif kanunlaşırsa siteleri barındıran kuruluşlar otosansüre mi başlayacak?Yeni yasal düzenlemeyle birlikte oto sansür artacaktır, birçok veri merkezi de ilk fırsatta yurt dışına taşınacaktır.
Engelleme kararlarına uymayanlara para cezası verilecek olmasına ne diyorsunuz?IP, URL ve DNS temelli engellemelerde uymayanlar için para cezaları olacak. Aslında mevcut kanunda sadece mahkeme kararına uymayanlara ceza vardı, bu şekilde ceza kapsamı genişletilmiş olacak.
‘Sansür artar, kaygı verici...’TÜSİAD, Meclis’te görüşülen tasaryla ilgili olarak, “İnternette sansür uygulamalarını artıracak nitelikte, kaygı verici bir düzenlemedir” açıklamasını yaptı. Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülen torba tasarıyla ilgili olarak TÜSİAD’dan yapılan açıklamada şu görüşlere yer verildi:
“Tasarı, internet erişimini engelleme kararlarının oranlı-ölçülü olmasını sağlayacak çözümler getirmemektedir. Ayrıca özel hayatın gizliliğinin ihlali iddiası halinde İdarenin emriyle erişimin engellenmesine imkan tanınması hukuk devleti normlarıyla örtüşmemektedir. Tasarı, temel hak ve özgürlükleri ve her geçen gün büyüyen internet ekonomisini olumsuz etkileyecek hükümlerden arındırılmalı. Bilgiye erişim ve bilginin yayılımında çok önemli etkiye sahip internetin ülkemizde sürekli yasaklama refleksleri ile tartışılması, bilgi toplumu olma hedefimizle de çelişkili bir durumdur.”
TÜSİAD, 2007’de çıkarılan internetle ilgili kanunun Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin “ifade özgürlüğü ihlali“ kararına da konu olduğunu hatırlattı.
